Systemem immunologiczny (odpornościowy) jest z pewnością jednym z najważniejszych w naszym organizmie. Jego sprawne funkcjonowanie zapewnia skuteczną ochronę przed przeróżnym czynnika chorobotwórczym, głównie bakteriom, wirusom. W tym artykule zajmę się budową oraz schorzeniami systemu odpornościowego.
System immunologiczny jest to zespół narządów, które zapewniają działanie mechanizmów obronnych. W jego skład wchodzą:
- Narządy limfoidalne.
- Naczynie chłonne.
- Komórki, które uczestniczą w reakcjach obronnych.
- Przeciwciała.
Organizm człowieka ma niejako dwa układy odpornościowe. Od urodzenia tzw. układ odpornościowy wrodzony (nieswoisty) oraz nabyty (swoisty) Ten drugi powstaje wraz z rozwojem organizmu poprzez rozrastanie się wraz z wiekiem pierwotnego układu -nieswoistego. Z czasem układ dojrzewa, tworząc spójny pełno sprawnie działający system. Nie będę tutaj opisywał w detalach budowy system immunologicznego i szczegółowych mechanizmów jego działania, ponieważ jest temat dość skomplikowany wykraczający poza ramy tego artykułu. Zainteresowanych odsyłam m.in. tutaj http: //pl.wikipedia.org/wiki/Uk%C5%82ad_odporno%C5%9Bciowy
Jedną z częstszych dysfunkcji systemu odpornościowego są tzw. niedobory immunologiczne.
Podstawowym zadaniem układu immunologicznego jest prawidłowe rozpoznawanie obcych potencjalnie niebezpiecznych elementów i bezzwłoczne ich eliminowanie.
Prawidłowo działający układ immunologiczny na ogół bez problemów daje sobie z tym radę. Niestety niekiedy zdarza się, że jego reakcja jest niewłaściwa, opóźniona lub wcale nie nastąpi. Taką sytuację nazywa się niedoborem immunologicznym.
Niedobory na ogół są częściowe, niepełne. Za takli stan są odpowiedzialne niedostatki w tzw. reakcji humoralnej, (wytwarzaniem immunoglobulin i przeciwciał) bądź z aktywnością komplementu, lub z upośledzeniem aktywności określonej populacji limfocytów T.
Istnieją niedobory immunologiczne tzw. pierwotne (związany z wrodzonymi defektami genetycznymi)lub wtórne, czyli nabyte.
W większości wypadków występują niedobory nabyte. Na ogół mają przemijający charakter i często występują w licznych chorób infekcyjnych, szczególnie wirusowych, np. w grypie. Warto wiedzieć, że przewlekłe choroby (szczególnie nowotworowe np. białaczki, chłoniaki) są bezpośrednio związane z układem immunologicznym i krwiotwórczym mogą niestety trwale zmniejszyć odporność.
Alergie
Niedobory nie są jedyną przyczyną zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Czasami zdarza się, że reakcja immunologiczna organizmu jest nadmierna, nadmiernie nasilona. Występują też takie przypadki, że intruz, który przedostał się do organizmu, nie wpływa na niego w żaden negatywny sposób, jest wręcz dla niego obojętny. W takich przypadkach reakcja układu odpornościowego na niego jest w ogóle zbędna. Jednak, gdy już tak reakcja wystąpi to, może być ona przyczyną wystąpienia objawów chorobowych. Taką reakcję określa się jako nadwrażliwość lub alergie.
Rodzaje alergii rozróżnia się w zależności od szybkości reakcji na czynnik uczulający.
W przypadku jeśli reakcja nastąpi szybko, występuje tzw. nadwrażliwość wczesna lub anafilaktyczna, która jest zależna od przeciwciał IgE.
W wystąpieniu tej reakcji decydujący udział mają komórki tzw. tuczne, które w skutek kontaktu z IgE nieomal natychmiast uwalniają liczne mediatory reakcji alergicznej. Taki mechanizm działania alergii jest charakterystyczny dla pokrzywki, kataru siennego, obrzęk krtani, napadu astmatycznego. Trzeba wiedzieć, że decydowanie najciężej przebiegający i najbardziej niebezpiecznym jest tzw. wstrząs anafilaktyczny. Niestety ale wstrząs anafilaktyczny mogą wywołać nawet tak popularne pyłki traw lub drzew.
Następnym rodzajem alergii są reakcje typu cytotoksycznego. Ważną rolę w tych reakcjach odgrywają przeciwciała IgG lub IgM. Mechanizm reakcji tych alergii polega na wiązaniu się z określonymi komórkami ustroju co skutkuje ich uszkodzeniem, a następnie pochłonięciem przez komórki tzw. żerne. Taki mechanizm jest charakterystycznym objawem występującym w rozmaitych tzw. chorobach autoimmunizacyjnych.
Najnowsze komentarze