Czy odniosłeś kiedyś kontuzje? Zdziwiony? Ale niby dlaczego? Kontuzje na ogół kojarzą się z wyczynowym sportem(tam najczęściej się zdarzają) to jednak mogą się przytrafić każdemu. Można to sobie uzmysłowić przez zrozumienie, czym tak naprawdę jest kontuzja.
Kontuzja to wynik urazu mechanicznego tkanek miękkich i twardych, który powstał na skutek dowolnej aktywności fizycznej i jest efektem nieprzewidzianych okoliczności.
Takimi urazami mogą być np. stłuczenia, zwichnięcia, skręcenia, pęknięcia i złamania kości oraz najpoważniejsze urazy głowy i narządów wewnętrznych. Przydarzają się one nie tylko na arenach sportowych, ale także w bardzo wielu sytuacjach życiowych (spacer, bieg, taniec, jazda na nartach, rowerze). W zależność od rodzaju i stopnia urazu podejmuje się różne sposoby leczenia.
Stłuczenie to zamknięte uszkodzenie wewnętrznej struktury tkanki, które powstało wskutek urazu mechanicznego( upadku, silnego uderzenia twardym, ciężkim przedmiotem itd.). Objawami stłuczenia są najczęściej siniaki i krwiaki. Siniaki powstają wskutek stłuczenia tkanek miękkich i popękanie drobnych naczynek włosowatych a to prowadzi do powstania obrzęku i zasinienia. Jeśli nastąpiło silne uderzenie krwiak może mieć formę guzka. Siniaki zazwyczaj znikają samoistnie po upływie około tygodnia.
By złagodzić ból i przyśpieszyć proces gojenia można zastosować popularne domowe sposoby:
zimne okłady – zimno sprzyja obkurczaniu naczyń krwionośnych i uśmierzaniu bólu. Dzięki okładom zmniejsza się obrzęk i krwawienie podskórne, dlatego do siniaka należy przykładać owinięty w ręcznik worek z lodem;
żele, maści i aerozole – ich działanie polega na przyspieszaniu gojenia, zmniejszaniu opuchlizny i łagodzeniu bólu. Wszystkie te specyfiki są dostępne są bez recepty;
Zwichnięcie następuje wtedy, gdy kość „wyskakuje’ ze stawu. Tak, więc nieuszkodzona jest kość, lecz staw. Typowym przykładem jest np. zwichniecie stawu barkowego. Zwichniecie objawia się bólem barku, trudnościami w poruszaniu ramieniem, zniekształceniem wyglądu ramienia, zasinieniem, krwiakiem, a także napuchnięciem. Niekiedy silnemu zwichnięciu barku towarzyszom mdłości, wymioty, zawroty głowy, osłabienie, nadmierne pocenie oraz omdlenia. Leczenie zwichniętego barku polega na jak najszybszym nastawieniu, najlepiej w znieczuleniu. Po nastawieniu zakłada się tzw. ortezę na miesiąc, a potem wdraża się rehabilitację.
Skręcenie stawów kolanowego czy skokowego polega na naciągnięciu, naderwaniu lub zerwaniu więzadła bądź uszkodzenie torebki skokowej. Skręcenie kostki objawia się ostrym bólem, utrudnieniem poruszania, obrzękiem, a niekiedy również krwawieniem. Najlepszym sposobem zapobiegania skręcenia stawu skokowego jest noszenie obuwia, które usztywni nogę w kostce.
Pomimo tego, że skręcenie stawu skokowego jest kontuzją na ogół niegroźną to leczenia go powinien przeprowadzić specjalista. Na ogół zajmuje się tym ortopeda lub chirurg
Pierwszym krokiem powinno być obłożenie miejsca urazu zimnym okładem. Jest to skuteczny sposób by złagodzić ból i zmniejszyć obrzęk. Niekiedy stosuje się wyciąg z arniki lub maść na urazy stawów. Następnie należy unieruchomić staw skokowy za pomocą bandaża elastycznego i niezwłocznie udać się do lekarza ortopedy.. Na ogół zleca on zdjęcie RTG by stwierdzić czy nie doszło do złamania. Jeżeli konieczne jest założenie gipsu, leczenie stawu skokowego może trwać nawet 6-8 tygodni.
Pęknięcia i złamania kości.
To stosunkowo rzadziej spotkane kontuzje od poprzednich ze względu na dużą twardość kości. Jednak i one np. po wpływem upadku z dużej wysokości, uderzenia z dużą siłą czymś twardym lub bardzo ciężkim ulegają pęknięciu lub złamaniom. Kontuzje te dość często zdarzają podczas uprawiania sportów zarówno wyczynowych jak i rekreacyjnie. Do załamań dochodzi np. podczas jazdy na nartach.
Pękniecie kości następuje wtedy, gdy podczas urazu powstaje szczelina w kości, ale nie następuje jej rozłącznie. Objawami pęknięcia jest silny miejscowy ból. W takim przypadku pierwsza pomoc polega na przyłożenia układu z lodem oraz podaniu silnych środków przeciwbólowych. Pacjentowi z taka kontuzją nie wolno w żadnym razie się przemieszczać.
Pęknięta kość powinna zostać unieruchomiona. Jest to podstawowe leczenie w czasie pęknięć kości, ponieważ unieruchomiona kość na określony czas powoduje jej zrastanie. Następnie należy chorego bardzo ostrożnie przetransportować do szpitala (najlepiej na SOR) Tam lekarz zleci wykonanie zdjęcie RTG by się upewnić czy nie doszło do złamania. Trzeba to zrobić możliwe szybko, ponieważ w wypadku złamania i przemieszczenia kości może dojść do poważnych komplikacji.
Złamania kości następuje wtedy, gdy podczas urazu (upadku, uderzenia)dochodzi do przerwania ciągłości kości. Rozróżniamy złamania zamknięte i otwarte. Zamknięte występuje wtedy, gdy nie została uszkodzona ciągłość skóry a otwarte, gdy taką ciągłość skóry została przerwana. Ten drugi przypadek jest rzadziej spotykany, ale jest bardziej bolesny oraz na ogół leczenie jest złożone i długotrwałe.
Najważniejszą zasadą jest unieruchomienie uszkodzonego odcinka przed poruszaniem chorego. W celu osłabienia szybkości narastania obrzęku, w miejscu złamania należy kończynę położyć nieco ponad poziomem serca. W celu zmniejszenia obrzęku można okładać unieruchomioną część ciała lodem. Kończynę górną unieruchomić można najprościej poprzez podwieszenie jej na chuście trójkątnej lub zawieszenie na szyi za pomocą bandaża lub opatrunku Desaulta, czyli przymocowanie zranionej kończyny do klatki.
Postępowanie lecznicze i zapobiegawcze zależy od miejsca złamania.
Na ogół leczenie złamania polega na umieszczenie uszkodzonej kości w gipsie od 4 do 8 tygodni.
W zależności od mechanizmu powstawania rany oraz rozległości uszkodzenia, złamania otwarte dzielimy na:
złamania otwarte ze skórą uszkodzoną od wewnątrz,
złamania otwarte z uszkodzeniem tkanek miękkich od zewnątrz,
złamanie otwarte ze znacznym uszkodzeniem tkanek miękkich (skóry, mięśni, naczyń i nerwów).
Pierwsza pomoc przy złamaniu otwartym polega na założeniu jałowego opatrunku osłaniającego na ranę. Nigdy jednak nie wolno zamykać rany ani nastawiać kości czy wykonywać korekcji ustawienia odłamów kostnych. Może to spowodować pogłębienie rany oraz wystąpienie powikłań wtórnych złamania. Takie złamania kości należy unieruchomić za pomocą np. szyny Kramera lub prowizorycznego stabilizatora, np. deski czy drugiej kończyny dolnej. Szyny nigdy nie powinny być regulowane na uszkodzonej kończynie. Następnie należy poszkodowanego przewieźć do szpitala w celu diagnostyki i leczenia złamania otwartego.
Czy można zapobiec kontuzją?
Na dłuższą metę jest nierealne by móc skutecznie zapobiegać kontuzjom, ponieważ występują one na skutek splotu nieprzewidzianych zdarzeń. Można tylko zmniejszyć ich prawdopodobieństwo np. przez dobre przygotowanie sprzętu, nie forsowanie się nad swoje możliwości, unikanie zbędnej brawury oraz staranne zaplanowanie różnych wypraw oraz wyczynów sportowych.
Najnowsze komentarze