W okresie jesienno – zimowym i na przedwiośniu lekarze laryngolodzy mają pełne ręce roboty. Obok schorzeń gardła i uszy muszą często leczyć zatoki. Czy to przypadek,ze szczyt dolegliwości zatok przypada w tym okresie? Z pewnością nie. W okresie jesienno-zimowym i wczesną wiosną bardzo dokuczliwe są wirusy i bakterie.
Częste zmiany temperatur i dużo wilgotności sprzyjają zachorowaniom na przeziębienia i grypy. Zatoki też wtedy bardzo cierpią, ponieważ organizm jest często osłabiony przez obniżenie odporności. Sprzyja temu dieta uboższa w owoce i witaminy. Wiadomo, że szczególnie w zimie dostęp jest do nich utrudniony.
Zatoki są umieszczone w czaszce na czole (tzw. zatoki czołowe)i niżej przy nosie (tzw. zatoki przynosowe. Zatoki są organem parzystym i są po obu st5ronach czaszki.
Zatoki przynosowe to jamy powietrzne łączące się z jamą nosową przez naturalne otwory w jej bocznej ścianie. Dzięki temu, że mamy zatoki głowa jest lżejsza, bo są to wolne przestrzenie (wypełnione powietrzem) w czaszce, które pozwalają nam utrzymywać głowę w pozycji pionowej.
Mało, kto chyba wie, ale w organizmie człowieka jest pięć par zatok: zatoki przynosowe, które obejmują zatoki szczękowe, czołowe i klinowe oraz mniej znane zatoki sitowe (przednie i tylne). Wszystkie znajdują się w części twarzowej czaszki, ale w różnych jej przestrzeniach tworząc z jamami nosa jeden układ pneumatyczny.
Funkcje zatok przynosowych
Są one ważnym zbiornikiem wdychanego, nawilżonego i oczyszczonego zdrowego powietrza. Takie powietrze jest niezbędne do sprawnego działania układu oddechowego.
Inną ważną rolą zatok jest wyrównanie różnic ciśnienia powstałego podczas oddychania.
Spełniają też rolę termoizolacyjną i fonetyczna ochraniając ucho wewnętrzne przed przewodzeniem własnego głosu droga kostną.
Przyczyniają się one do ładnej barwy głosu. Zatoki pełnią także funkcję węchową.
Rodzaje zatok przynosowych
• Zatoki szczękowe, kształtem przypominają piramidę. Umiejscowione są po obu stronach trzonu szczęki, zajmują obszar przy nosie i obejmują aż obszar sięgający pod łuk oczodołów.
• Zatoki czołowe znajdują się ponad oczodołami, przybierają różnorodne kształty, zdarza się, że występują (sporadycznie)pojedynczo. Zatoki te przechodzą do dalszych struktur nosa przez przewód nosowo-czołowy. Dzięki temu wydzielina powstająca w trakcie zapalenia ( o ile na ma zatoru)może spływać swobodnie. Ból dotyczy właśnie zatok czołowych.
• Zatoki klinowe są usytuowane w trzonie kości klinowej. Graniczą z kością czołową. Trzeba bardzo troskliwe zająć się leczeniem tych zatok, ponieważ bardzo mała odległość tej zatoki od mózgu, może stanowić zagrożenie dla zdrowia w przypadku zapalenia zatoki klinowej.
• Zatoki sitowe (komórki sitowe) należą do najmniejszych zatok przynosowych. Zbudowane są z niedużych jamek kostnych, przedzielonych blaszkami kostnymi. Komórki sitowe są podstawą dla kości sitowej. Sitowie jest elementem jam nosa, a inaczej mówiąc, jamy nosa przechodzą w sitowie.
Choroby zatok
Zwykły katar mija po kilku dniach. Jeśli utrzymuje się dłużej albo ciągle powraca, a do tego męczy nas ból głowy, to istniej duże prawdopodobieństwo, że problem leży w zatokach. Właśnie, dlatego katar warto starannie leczyć, a nie czekać aż sam przejdzie. Aby zatoki dobrze funkcjonowały potrzebny jest drożny nos i drożne ujścia zatok.
Katar, który towarzyszy infekcjom bakteryjnym lub wirusowym górnych dróg oddechowych, zawsze niestety powoduje obrzęk błony śluzowej, czyli uczucie zatkania nosa. Jeśli występuje duży obrzęk, ujścia zatok zostają całkowicie zamknięte.
W takiej sytuacji zakłócony jest przepływ powietrza i utrudnione spływanie śluzu, który zamiast być wydalony, zalega w zatokach. Taki nie spływający śluz staje się wyśmienitą pożywką dla beztlenowych bakterii. Wszystko to powoduje, że w ciepłym i wilgotnym środowisku zatok zwykłą, wodnistą wydzielinę bakteria zamieniają w żółto-zieloną ropę. Tak w uproszczeniu powstaje stan zapalny zatok.
Tak naprawdę skutecznego leku na katar nie ma. Aby pozbyć się go szybciej, należy pić dużą ilość płynów, (szczególnie zaleca się gorące) Warto jeść ostre potrawy, np. z dodatkiem chrzanu, prawidłowo oczyszczać nos, przepłukiwać jamę nosową solą fizjologiczną oraz stosować krople donosowe.
Wyróżnia się dwa rodzaje chorób ostre i przewlekłe.
Ostre zapalenie zatok przynosowych to częste powikłanie infekcji bakteryjnych i wirusowych. Objawy zapalenia zatok przynosowych to: katar, ból głowy – zwłaszcza przy pochylaniu, uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, ból gardła, uczucie ogólnego osłabienia. Leczenie zapalenia zatok można rozpocząć od domowych sposobów, z których najlepszym jest płukanie zatok. Leki na zatoki likwidują stan zapalny i udrażniają zatkany nos.
Objawy zapalenia zatok:
• Katar i zatkany nos. Występuje z różną intensywnością. W skrajnych przypadkach dochodzi do całkowitej niedrożności nosa.
• Uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Jest to bardzo uciążliwy objaw dla chorych, ponieważ wydzielina zamyka nozdrza tylne. Aby poczuć ulgę chory musi stale odchrząkiwać;
• Kaszel
• Ból gardła, drapanie w gardle, utrudnione przełykanie;
• Osłabienie i podwyższona temperatura ciała a nawet gorączka
• Ból głowy, który występuje w jej różnych obszarach
• Antybiotykoterapia – powinna być odpowiednio dobrana przez lekarza i stosowana przez około 14 dni. Stosowanie antybiotyku jest celowe w przypadku infekcji bakteryjnych. W przypadku braku poprawy bądź pogorszenia stanu klinicznego w trakcie stosowania antybiotyku, wykonywane zostaje badanie bakteriologiczne. Głównym celem leczenia ostrego zapalenia zatok jest opanowanie zakażenia. Aby stosowane antybiotyki mogły skutecznie zadziałać, konieczna staje się również ewakuacja wydzieliny zalegającej w zatokach. Leki obkurczające błonę śluzową mogą być stosowane miejscowo bądź ogólnoustrojowo. Preparatów tych nie wolno stosować dłużej niż 3–5dni.
• Leki mukolityczne (inaczej leki rozrzedzające wydzielinę) powodują, iż wydzielina zalegająca w zatokach staje się upłynniona i łatwiejsza do usunięcia, dzięki czemu drożność ujść zatok przynosowych zostanie utrzymana. Do leczenia ostrego zapalenia zatok przynosowych stosuje się mukolityki w każdej postaci. Są one podawane w formie doustnej, donosowej czy w postaci inhalacji z dodatkiem leków mukolitycznych..
• Leki przeciwzapalne – stosuje się np. ibuprofen, który działa zarówno przeciwbólowo, jak i przeciwzapalnie.
Przewlekłe zapalenie zatok.
Różnią się tym od ostrego zapalenia zatok,ze nie dają tak silnych objawów bólowych i trwają znacznie dłużej. Niestety mają też skłonności do nawrotów. Przewlekłe zapalenie zatok występuję wtedy, gdy objawy choroby utrzymują się dłużej niż 6 tygodni. Innym charakterystycznym symptomem schorzenia mogą być częste nawroty. Przyjmuje się, ze, jeśli wystąpiły więcej niż 4 epizody, to jest to wyraźny sygnał, że mamy do czynienia właśnie z przewlekłym zapaleniem zatok. Nieleczone zapalenie zatok obocznych nosa często skutkuje poważnymi powikłaniami.
Oprócz leczenia zatok opisanych powyżej można stosować leczenie chirurgiczne. Takie leczenie stosuje się wyłącznie wtedy, gdy inne sposoby leczenie nie skutkują bądź choroba zagraża poważnie zdrowiu lub życiu pacjenta.
Najnowsze komentarze